Hạch toán là gì

Hạch toán là gì?

Hạch toán là một cụm từ hay được sử dụng trong kế toán. Vậy hạch toán là gì? hãy cùng tìm hiểu với Baocaothuebinhduong.com  trong bài viết sau về khái niệm, các nguyên tắt khi hạch toán và một vài nghiệp vụ hạch toán cơ bản 

1. Hạch toán là gì?

Hạch toán kế toán hay còn gọi là thông tin tên là kế toán. Hạch toán sẽ giúp quan sát, tính toán, thu nhận, đo lường, xử lý và cung cấp thông tin về tài sản của các đơn vị nhằm mang lại lợi ích cho doanh nghiệp và hoạt động kinh tế của đơn vị đó.

Hạch toán sử dụng tổng hợp cả 4 quá trình cung cấp các thiết bị thông tin cần thiết, cụ thể như sau:

• Quan sát: được thực hiện đầu tiên để nhận sự tồn tại của đối tượng cần thu thập.
• Đo lường: định lượng đối tượng bằng tổng hợp các đơn vị đo lường.
• Tính toán: sử dụng các phép tính và các phương pháp như phân tích, tổng hợp nhằm mục tiêu hóa đối tượng theo tổng hợp chỉ tiêu.
• Ghi chép: ghi lại chương trình để thực hiện từng thời kỳ hệ thống với một định dạng ký tự.

Hiện tại có 3 cách hạch toán đang được áp dụng đó là :

• Hạch toán kế toán
• Hạch toán nghiệp vụ kỹ thuật
• Hạch toán thông kê

2. Nguyên tắc hạch toán kế toán

Nguyên tắc kế toán là chuẩn mực, quy ước ,chỉ dẫn hay hướng dẫn mà nhân viên kế toán áp dụng để phục vụ các công ty, tổ chức trong quá trình làm kế toán và lên báo cáo. Hạch toán đúng nguyên tắt sẽ giúp những thông tin kế toán đầy đủ, chính xác và nhất quán.
Có 7 nguyên tắc hạch toán kế toán đó là :

• Nguyên tắc cơ sở dồn tích

Tất cả nghiệp vụ kinh tế, tài chính của doanh nghiệp liên quan đến tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi phí thì phải được ghi sổ kế toán tại thời điểm phát sinh,chứ không căn cứ vào thời điểm thực tế thu hoặc thực tế chi tiền hoặc tương đương tiền. Báo cáo tài chính được làm trên cơ sở dồn tích phản ảnh tình hình tài chính của doanh nghiệp trong quá khứ, hiện tại và tương lai

• Nguyên tắc nhất quán

Các chính sách và phương pháp kế toán doanh nghiệp đã chọn phải được áp dụng ít nhất trong một ký kế toán. Chỉ chuyển đổi chính sách và phương pháp khi chuyển sang kỳ sau hoặc khi có lý do đặc biệt. Khi có sự thay đổi chính sách và phương pháp kế toán đã chọn phải làm giải trình lý do Thông báo với cơ quan thuế và công bố các thông tin bị ảnh hưởng khi thay đổi phương pháp kế toán.

• Nguyên tắc hoạt động liên tục

  • Mọi báo cáo tài chính phải được lập trên cơ sở giả định doanh nghiệp đang và sẽ tiếp tục hoạt động kinh doanh, sản xuất trong tương lai gần.
  • Trong trường hợp thực tế khác với giả định được đưa ra thì báo cáo phải lập trên cơ sở khác và phải diễn giải thoả đáng về cơ sở đó.
  • Kế toán không được lập quá tài khoản dự phòng và theo đúng nguyên tắc hoạt động;
  • Các khoản dự phòng không được phép đánh giá cao hơn giá trị tài sản và khoản thu nhập không được thấp hơn giá trị khoản phải trả Chỉ được ghi nhận doanh thu và thu nhập khi có được bằng chứng về khả năng tạo ra lợi ích kinh tế;
  • Chi phí được ghi nhận khi chứng minh chắc chắn về khả năng phát sinh chi phí.

• Nguyên tắc thận trọng

  • Cần phải đưa ra những phán đoán, cân nhắc xem xét kỹ lưỡng để lập được ước tính kế toán trong điều kiện không có sự chắc chắn;
  • Không lập những khoản dự phòng quá lớn, không nên đánh giá quá mức giá trị các tài sản và thu nhập cũng như không thấp hơn những khoản phải trả cùng chi phí;
  • Doanh thu và thu nhập chỉ được ghi nhận khi người kế toán có bằng chứng chắc chắn, xác thực về khả năng thu lợi kinh tế, tương tự, phải có đầy đủ chứng từ chứng minh mới có thể ghi nhận chi phí

• Nguyên tắc giá gốc

  • Tài sản công ty phải được ghi nhận trên giá gốc, trong đó giá gốc là giá công ty phải trả người bán để có được tài sản đó;
  • Giá gốc được tính dựa trên số tiền hoặc khoản giá trị tương đương với tiền đã thanh toán, cần trả hoặc tính theo giá trị hợp lý của tại thời điểm ghi nhận;
  • Kế toán không được tự ý điều chỉnh khi giá gốc của tài sản thay đổi trừ những trường hợp khác quy định trong luật kế toán, chuẩn mực kế toán.

Nguyên giá = Giá mua tính trên hóa đơn + Chi phí lắp đặt - Chi phí giảm giá (nếu có )

• Nguyên tắc trọng yếu

  • Thể hiện qua thông tin phụ thuộc vào độ lớn và tính chất của thông tin hoặc sai sót trong hoàn cảnh nhất định;
  • Khi xảy ra việc thiếu thông tin hoặc thông tin không chính xác có thể gây ra sự sai lệch trong báo cáo tài chính
  • Cần được xem xét ký trên hai phương diện định tính lẫn định lượng;

• Nguyên tắc phù hợp

  • Phải có sự tương thích phù hợp giữa doanh thu và chi phí
  • Khi ghi nhận về doanh thu thì phải đưa ra được khoản chi phí tương ứng liên quan;
  • Chi phí tương ứng với doanh thu gồm khoản chi phí tương ứng với khoản doanh thu trong kỳ phát sinh và tính toán chính xác phần thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp
  • Đây là cơ sở để tính thuế thu nhập doanh nghiệp cần phải nộp cho nhà nước

Ngoài 7 nguyên tắc trên chúng ta cũng có thể tham khảo thêm 5 nguyên tắc bổ sung sau :

• Nguyên tắc khách quan

• Nguyên tắc công khai

• Thực thể kinh doanh

• Thước đo tiền tệ

• Kỳ kế toán

3. Hạch toán các nghiệp vụ phát sinh tiêu biểu

   1. Hạch toán thuế môn bài

Thuế môn bài là loại thuế bắt buộc các doanh nghiệp phải nộp vào mỗi năm.Tiền thuế môn bài phải nộp căn cứ vào vốn điều lệ được kê khai trên giấy phép kinh doanh hoặc doanh thu theo năm đồi với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh
Hạn cuối nộp thuế môn bài hàng năm vào ngày 30/1 của năm nộp thuế.
Trong 6 tháng đầu năm: hạn cuối là ngày 30/07 của năm hoạt động.
Trong 6 tháng cuối năm: hạn cuối là ngày 30/01 của năm liền kề.

Tìm hiểu thêm các khai và nộp thuế môn bài tại đây.

Tìm hiểu thêm lịch nộp báo cáo thuế tại đây

• Hạch toán khi nộp tờ khai+ nộp tiền lệ phí môn bài

Thông tư 200 Thông tư 133
Khi nộp Tờ khai thuế môn bài
Nợ TK 6425 (Thuế, phí, lệ phí)
Có TK 3338 (Các loại thuế khác) Nợ TK 6422 (Chi phí quản lý doanh nghiệp)
Có TK 3338 (Các loại thuế khác)
Khi nộp tiền thuế môn bài vào kho bạc
Nợ TK 3338 (các lọai thuế khác)
Có TK 111, 112

• Hạch toán tiền phạt chậm nộp thuế môn bài

• Khi nhận được Quyết định xử phạt của Cơ quan thuế
Nợ TK 811 (Chi phí khác)
Có TK 333(9) phải nộp khác bao gồm phí và lệ phí
• Khi nộp phạt chậm nộp lệ phí môn bài
Nợ TK 3339
Có TK 111, 112
• Cuối kỳ, hạch toán
Nợ TK 911
Có TK 811
Lưu ý : Tiền phạt chậm nộp thuế môn bài và tờ khai thuế môn bài KHÔNG ĐƯỢC TRỪ KHI TÍNH THUẾ TNDN

2. Hạch toán chiết khấu thương mại

• Chiết khấu thương mại là khoản mà doanh nghiệp bán giảm giá so với niêm yết cho khách hàng mua hàng với khối lượng lớn
• Hạch toán chiết khấu thương mại là công việc mà kế toán doanh nghiệp phải thực hiện ghi theo đúng quy định .

Các nghiệp vụ hạch toán chiết khấu thương mại

Bên bán hàng
Phản ánh doanh thu bán hàng
Nợ TK 111: Thu bằngTiền mặt
Nợ TK 131: Nếu khách hàng chưa thanh toán
Có TK 511: Doanh thu bán hàng (chi tiết tùy bào loại hàng hóa, thành phâm ...)
Có TK 333(1): Thuế giá trị gia tăng đầu ra
Phản ánh giá vốn
Nợ TK 632: Giá vốn tăng lên
Có TK 155/156: hàng hóa, thành phẩm ..
Phần chiết khấu cho KH được hưởng
Nợ TK 521: Chiết khấu TM
Có TK 333(1): Thuế giá trị gia tăng đầu ra
Có TK 111,112.131: Chiết khấu được hưởng
Cuối năm tài chính kết chuyển làm giảm trừ doanh thu
Nợ TK 511: Ghi giảm doanh thu
Có TK 521: tài khoản chiết khấu

Bên mua hàng
Khi đi mua hàng hóa
Nợ TK 156: Giá trị hàng hóa 
Nợ 1331: Thuế GTGT được khấu trừ
Có TK 111,112: Đã thanh toán
Có TK 331: Mua hàng công nợ
Chiết khấu được hưởng
Nợ TK 111,112:Chiết khấu tiền mặt/ngân hàng
Nợ TK 331: Trừ vào công nợ
Có TK 156: Giảm giá trực tiếp vào hàng hóa
Có TK 133: Thuế giá trị gia tăng

3. Hạch toán lương

Lương là khoản tiền công mà người sử dụng lao động phải trả cho người lao động được hoạch toán trên tài khoản 334
Tiền lương bao gồm : mức lương theo chức danh hoặc công việc , phụ cấp, hỗ trợ và các khoản bổ sung khác
Các khoản trích theo lương (Bảo hiểm + KPCĐ) Trích vào Chi phí của Doanh nghiệp Trích vào lương của Người lao động Tổng

• Hạch toán tiền lương và các khoản phụ cấp:

Nợ TK241, 622,623,627,641,642: tổng lương và phụ cấp các bộ phận
Có TK 334 : Tổng lương và phụ cấp phải trả người lao động

• Hạch toán các khoản trích lương đóng bảo hiểm

Tính vào chi phí của đơn vị, doanh nghiệp:
Nợ TK 141,622,623,627,641,642 : Tổng Tiền lương tham gia BHXH x 21%(hoặc 23% nếu có KPCĐ)
Có TK 3383: Tổng tiền lương tham gia BH x 17%
Có TK 3384: Tổng tiền lương tham gia BH x 3%
Có TK 3386: Tổng tiền lương tham gia BH x 1%
Có TK 3382: Tổng tiền lương tham gia BH x 2%( nếu có )
Trừ vào lương của người lao động:
Nợ TK 334: Tổng tiền bảo hiểm nhân viên phải nộp x 10.5%
Có TK 3383 (BHXH): 8% x Tổng tiền lương tham gia BH
Có TK 3384 (BHYT): 1,5% x Tổng tiền lương tham gia BH
Có TK 3386 (BHTN): 1% x Tổng tiền lương tham gia BH

Các tỷ lệ BHXH, BHYT, BHTN các bạn nên tham khảo lại quy định hiện hành mới nhất

• Hạch toán chi trả tiền lương cho người lao động

Nợ TK 334: Chi tiền lương (Số người lao động thực nhận)
Có TK 111, 112: Số tiền doanh nghiệp phải trả

4. Hạch toán chiết khấu thanh toán

• Chiết khấu thanh toán là khoản tiền người bán giảm cho người mua , do người mua thanh toán tiền mua hàng trước hạn hợp đồng
• Hạch toán chiết khấu thanh toán

Bên bán :Căn cứ phiếu chi
Nợ TK 635: chi phí tài chính
Có TK 131: trừ vào công nợ
Có TK 111,112: chi tiền trực tiếp
Bên mua :căn cứ phiếu thu
Nợ TK 331: giảm trừ công nợ
Nợ TK 111,112: thu tiền trực tiếp
Có TK 515: doanh thu tài chính